به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

تبیین صحیحه ابوخدیجه، به عنوان سومین دلیل از ادله روایی نظریه ولایت فقیه

تاریخ انتشار: ۳ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۵۱۷۳۰

حجت الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری، به یادآوری مطالب پنج جلسه گذشته و بررسی دو روایت  «مقبوله عمربن حنظله» و «توقیع امام عصر (عج) خطاب به اسحاق بن یعقوب کلینی» پرداخت و افزود: امروز روایت سوم، یعنی «صحیحه ابوخدیجه» را مورد بررسی قرار خواهیم داد. 

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی به بیان نکاتی پیرامون «صحیحه ابوخدیجه» پرداخت و گفت: شش نکته پیرامون این روایت، حائز اهمیت است و باید به آن‌ها توجه کرد: نخست اینکه این روایت را صدوق در کتاب شریف «مَن لایَحضُرُه الفَقیه» ، شیخ طوسی در «تهذیب الاحکام» (تهذیب الاحکام، ج۶، ص۲۴۵)، و کلینی در «کافی» نقل کرده اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نقل مشایخ ثلاثة [= صدوق، شیخ طوسی و کلینی]خود بیانگر توجه و اعتماد ایشان به روایت مذکور است.

استاد دانشگاه تهران در توضیح دومین نکته در مورد «صحیحه ابوخدیجه» گفت: اینکه امام (ع) شخصی را به سوی پیروان خود می‌فرستد و به وسیله ایشان به آنان پیام می‌دهد که هرگز در مخاصمات خود قاضیان منصوب از طرف حاکمان جور را مرجع داوری قرار ندهند، بیانگر اهمیت ویژه مرجع داوری در نگاه امام (ع) و پرهیز مومنان از چنین عملی است. اقدام امام (ع) به ارسال چنین پیامی در حقیقت اعلام حکم شرعی مهمی است که امام (ع) خود را موظف می‌داند مؤمنان را نسبت به آن آگاه نماید.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی پیرامون نکته سوم در مورد «صحیحه ابوخدیجه» گفت: دقت در متن روایت نشان می‌دهد که امام (ع) در این پیام مهم سه مطلب اساسی را به مؤمنان متذکر می‌گردد: نخست حرمت مراجعه به قاضیان منصوب از طرف حاکمان جور در دعاوی و مخاصمات حقوقی. مطلب دوم، وجوب مراجعه به دین شناس آگاه به حلال و حرام الهی در مخاصمات و دعاوی حقوقی و مطلب سوم حرمت مراجعه به سلاطین جائر در مطلق مخاصمات است.

این استاد حوزه و دانشگاه، در ادامه به بیان چهارمین نکته پیرامون «صحیحه ابوخدیجه» پرداخت و گفت: امام (ع) مراجعه به دین شناس آگاه به حلال و حرام الهی را در دعاوی و مخاصمات حقوقی واجب و این وجوب را مستند به منصوب بودن چنین شخصی از طرف خود می‌سازد [= فاِنّی قد جَعَلتُه علیکم قاضیاً]. این استناد بیانگر آن است که ملاک مشروعیت قاضی و قضاوت‌های او، صرفاً نصب الهی است.

او تصریح کرد: نصب الهی ممکن است به صورت مستقیم صورت گیرد، همانند نصب نبی اکرم (ص) به مقام قضاوت توسط خداوند بزرگ که آیه ۶۵ سوره مبارکه نساء، به روشنی از آن پرده برمی دارد: «فلاَ وَرَبِّکَ لاَ یُؤْمِنُونَ حَتَّىَ یُحَکِّمُوکَ فِیمَا شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لاَ یَجِدُواْ فِی أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَیْتَ وَیُسَلِّمُواْ تَسْلِیمًا»، به پروردگارت سوگند که آن‌ها مومن نخواهند بود مگر اینکه در اختلافات خود، تو را داور قرار دهند و سپس از داوری تو در دل خود احساس ناراحتی نکنند و کاملاً تسلیم باشند؛ و همچنین نصب امامان معصوم (ع) به این مقام توسط خداوند؛ و یا با واسطه مانند نصب اشخاص دین شناس و عادل به قضاوت توسط پیامبر اکرم (ص) و یا توسط امامان معصوم (ع).

تولیت حرم مطهر با بیان اینکه قضاوت اشخاص منصوب از طرف امام (ع)، چون بالواسطه منصوب الهی هستند، دارای مشروعیت است، گفت: در روایت محل بحث، امام صادق (ع) ملاک مشروعیت منصب قضا برای دین شناس آگاه به حلال و حرام الهی را نصب چنین شخصی به این منصب توسط خود می‌داند و از آنجا که خود از ناحیه خداوند به این امر منصوب شده است به همین جهت اشخاص منصوب از طرف ایشان نیز بالواسطه منصوب الهی قلمداد گردیده و قضاوت آنان مشروعیت می‌یابد.

استاد دانشگاه تهران پیرامون نکته پنجم در مورد «صحیحه ابوخدیجه» گفت: حرمت مراجعه به سلاطین جور یعنی حاکمان نامشروع، در مطلق مخاصمات که امام (ع) به صراحت آن را اعلام نموده اند بیانگر یک قاعده کلی و فراگیر است. امام (ع) در این قاعده کلی مومنان را از هرگونه مراجعه‌ای به حاکمان جائر برحذر داشته و بدینوسیله عدم مشروعیت حاکمان جور و حرمت شرعی هرگونه مراجعه‌ای به آنان را اعلام کرده اند. کلّیت و فراگیری این قاعده از آن روست که مرجعیت حاکمان جور را در تمامی امور اجتماعی و همه زمان‌ها نامشروع اعلام می‌کند.

تولیت حرم مطهر تصریح کرد: گرچه ارجاع داوری به قاضیان منصوب از ناحیه این حاکمان در حقیقت مصداقی از مراجعه به حاکمان جور در امور اجتماعی و رسمیت بخشیدن عملی به دستگاه جور است، اما ذکر خاص آن پیش از بیان این قاعده کلی شاید به دلیل فراوانی موارد ابتلاء به آن در جامعه دینی بوده است. امام صادق (ع) در این قاعده کلی با اعلام عدم مشروعیت حاکمان جور و حرمت هرگونه مراجعه‌ای به آنان تکلیف مومنان را در امور اجتماعی برای همه عصر‌ها و نسل‌ها روشن و یگانه راه را در این گونه امور مراجعه به منصوبان الهی و یا منصوبان از ناحیه آنان خلاصه کرده است.

او ادامه داد: امام خمینی (ره) در توضیح قسمت پایانی این حدیث چنین می‌گویند: «در ذیل حدیث می‌فرماید: «‏‏وَایّاکم أن یخاصم بعضکم بعضاً إلی‏‎ ‎‏السلطان الْجائر‏‏» ‏‏در مخاصمات نیز به سلطان جائر، یعنی قدرت حاکمۀ جائر و ناروا‏‏ رجوع‏‎ ‎‏نکنید؛ یعنی در اموری که مربوط به قدرت‌های اجرایی است به آن‌ها مراجعه ننمایید. گرچه‏‎ ‎‏ «سلطان جائر» قدرت حاکمه جائر و ناروا به طور کلی است و همۀ حکومت کنندگان غیر‏‎ ‎‏اسلامی و هر سه دستۀ قضات و قانونگذاران و مجریان را شامل می‌شود، ولی با توجه به‏‎ ‎اینکه قبلاً از مراجعه به قضات جائر نهی شده، معلوم می‌شود که این نهی تکیه بر روی‏‎ ‎‏دستۀ دیگر، یعنی مجریان است. جملۀ اخیر طبعاً تکرار مطلب سابق، یعنی نهی از رجوع به‏‎ ‎‏فساق نیست. زیرا اول از مراجعه به قاضی فاسق در امور مربوط به او که عبارت از‏‎ ‎‏بازجویی، اقامۀ بینه، و امثال آن می‌باشد، نهی کردند؛ و قاضی تعیین نموده وظیفۀ پیروان‏‎ ‎‏خود را روشن فرمودند. سپس، از رجوع به سلاطین نیز جلوگیری کردند. از این معلوم‏‎ ‎‏می شود که باب «قضا» غیر از باب رجوع به سلاطین است؛ و دو رشته است.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی پیرامون نکته ششم در مورد «صحیحه ابوخدیجه» گفت: اینکه امام (ع) قاضیان منصوب از طرف سلاطین جور را نامشروع اعلام می‌کنند، به روشنی بیانگر عدم مشروعیت سلاطین جور در حاکمیت سیاسی بر جامعه اسلامی است، زیرا اگر سلاطین جور از مشروعیت برخوردار بودند در این صورت قاضیان منصوب از ناحیه آنان نیز از مشروعیت لازم برخوردار بودند و هیچ دلیلی وجود نداشت که امام شیعیان خود را از مراجعه به آنان نهی کنند. از طرفی اعلام عدم مشروعیت قاضیان منصوب از طرف سلاطین جور بیانگر این مطلب نیز است که مشروعیت قضاوت به عنوان بخش مهمی از حاکمیت سیاسی فقط از ناحیه نصب امام که خود از ناحیه خدا به ولایت منصوب است امکان پذیر خواهد بود و راهی جز این برای مشروعیت قضاوت وجود ندارد. امام (ع) در این ابلاغ پس از آنکه عدم مشروعیت قاضیان منصوب از طرف سلاطین جور را اعلام می‌کند، عالمان دین شناس را به این مسئولیت اجتماعی که بخشی از حاکمیت سیاسی است منصوب و مراجعه به آنان را بر مؤمنان واجب می‌کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: تولیت حرم شاهچراغ ولایت فقیه عدم مشروعیت حاکمان جور قاعده کلی دین شناس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۵۱۷۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دستاوردهای جهاد دانشگاهی برای مردم تبیین شود

ایسنا/گلستان نماینده ولی فقیه در استان گلستان ضمن تقدیر از دستاوردهای علمی جهاد دانشگاهی گفت: تبیین دستاوردهای جهاد دانشگاهی باعث امیدآفرینی در جامعه خواهد شد.

آیت الله سیدکاظم نورمفیدی بعدازظهر پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت در دیدار با حسن مسلمی  نائینی رییس جهاد دانشگاهی کشور و رئیس و اعضای جهاد دانشگاهی گلستان اظهار کرد: جهاد دانشگاهی باید دستاوردهای ارزشمند خود در زمینه های مختلف را برای همگان بازگو کند تا در جامعه امیدآفرینی شود.

وی با بیان اینکه پیامبر بزرگ اسلام (ص) و بزرگان دین ما علی رغم نداشتن امکانات با اراده قوی در راه رسیدن به آرمان‌های خود تلاش کرده و خدمات درخشانی را به بشریت ارزانی کردند، گفت: به عنوان نمونه امام‌ صادق(ع) علی رغم محدودیت شدیدی که دشمنان ایجاد کرده بود با تاسیس حوزه علمیه و تربیت افراد در نشر اسلام حقیقی تلاش کرد.

نماینده ولی فقیه به جهادگران توصیه کرد: ترسی از محدودیت‌ها و کمبودها نداشته باشند و با الگو قراردادن بزرگان دین در ادامه راه خود مصمم باشند.

وی ادامه داد: مامون عباسی امام رضا(ع) را مجبور کرد برخلاف میل باطنی خود نماز عید فطر را برگزار کند و  این امام معصوم با بهره گیری از این فرصت پایه های حکومت مامون را به لرزه انداخت تا جایی که مأمون جلوی اقامه کامل نماز امام را گرفت.

نورمفیدی با تاکید اینکه کشور ایران نیازمند اراده تحول بنیادین است، اضافه کرد: جهاد تنها مختص جهاد دانشگاهی نیست بلکه باید حوزه علمیه و تمامی دستگاه های با عزمی جهادگونه در مسیر رفع مشکلات مردم گام بردارند.

خطیب جمعه تصریح کرد: جهاد دانشگاهی با بکارگیری افراد نخبه و مستعد زمینه رشد و توسعه کشور را بیش از پیش فراهم کند.

حسن مسلمی نائینی نیز در این دیدار گفت: نهاد همواره به دنبال انجام کارهای تحقیقاتی برای رفع نیازهای کشور بوده است، گفت: در دوران دفاع مقدس این نهاد تمام توان تحقیقاتی خود را در خدمت جبهه و جنگ قرار داد که با تلاش جهادگران جوان با تولید و تعمیر هر کدام از تجهیزات دفاعی، نیاز رزمندگان اسلام را برطرف شد.

وی با بیان اینکه جهاد دانشگاهی در کنار فعالیت‌های فنی و مهندسی و لجستیک جنگ از امور فرهنگی نیز غافل نشد افزود: پس از جنگ نیز این نهاد تلاش کرد تا کارهای بر زمین مانده مورد نیاز مردم را دست بگیرد و با بودجه کم و اعتقاد قوی به سرانجام برساند.

دکتر مسلمی نائینی با ذکر مثالی در این زمینه به راه اندازی پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی اشاره کرد و گفت: با تلاش جهادگران این پژوهشگاه که اکنون جزو ده مرکز بزرگ جهان در درمان ناباروری است از یک اتاق کوچک ۱۲ متری شروع شد و امروزه آنقدر پیشرفت کرده ایم که از نقاط مختلف دنیا برای درمان به این پژوهشگاه می‌آیند و تاکنون ۴۰ هزار نوزاد به کمک آنها به دنیا امده و در سلول درمانی و ژن درمانی اقدامات ارزشمندی در حال انجام است.

درمان سرطان های شایع بانوان، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی از دیگر دستاوردهای جهاد دانشگاهی بود که رئیس این نهاد به آن اشاره کرد و افزود: در حوزه فنی و مهندسی نیز از ساخت دکل‌های نفتی تا قطار متر ملی جهادگران فعالیت دارند که همه آنها در مسیر خودباوری و اعتماد به توان داخلی است و از خروج ارز از کشور جلوگیری می‌کند.

مسلمی نائینی با بیان اینکه ترویج و توسعه گیاهان دارویی یکی از برنامه های این نهاد است، ادامه داد: بیش از هزار و ۵۰۰ گونه گیاه دارویی در ایران رشد می‌کند که از این تعداد قریب به ۴۰۰ نوع گیاه دارویی مختص کشورمان بوده و در دیگر نقاط دنیا کشت نمی‌شود، اما به صورت خام از کشور خارج و پس از فرآوری در کشورهای دیگر دوباره به کشور ما وارد می‌شود که با افتتاح فاز اول دهکده گیاهان دارویی سعی کردیم گامی مهم برای تحقق شعار جهش تولید با مشارکت مردم برداریم.

انتهای پیام